Major
| STANAG |
OF-3 |
|---|---|
| Stopień wyższy | |
| Stopień niższy | |
| Aktualne oznaczenie stopnia | |
 naramiennik | |
 kurtka nieprzemakalna | |
| Oznaczenie stopnia do 1939 | |
 naramiennik | |
| Oznaczenie stopnia w latach 1936–1947 w lotnictwie i Polskich Siłach Powietrznych | |
 naramiennik | |
| Oznaczenie stopnia w Biurze Ochrony Rządu | |
 naramiennik | |
| Oznaczenie stopnia w Służbie Ochrony Państwa | |
 naramiennik | |
| Oznaczenie stopnia 1916–1917 w weterynarii Legionów Polskich | |
 naramiennik | |
| Oznaczenie stopnia 1917–1918 w Polskiej Sile Zbrojnej | |
 naramiennik | |
| Oznaczenie stopnia w Armii Austro-Węgier | |
 naramiennik | |
Major (skrót mjr) – stopień oficerski używany w armiach wielu krajów. Major jest najniższym stopniem w korpusie oficerów starszych, natomiast w okresie międzywojennym wchodził w skład korpusu oficerów sztabowych. W wojsku polskim jest to stopień niższy od podpułkownika, wyższy od kapitana. Odpowiednikiem majora w marynarce wojennej jest komandor podporucznik, a w policji podinspektor Policji. Stopień majora występuje również w Straży Granicznej, Służbie Więziennej, Biurze Ochrony Rządu oraz Służbie Kontrwywiadu i Wywiadu Wojskowego[1].
Oznaczenia
[edytuj | edytuj kod]
Polski oficer w stopniu majora na naramiennikach nosi dwie belki i gwiazdkę. Oznaczenie stopnia na czapce garnizonowej składa się z dwóch wąskich galonów umieszczonych na całej długości łuku daszka oraz z jednej gwiazdki umieszczonej na środku otoku.
Zgodnie z przepisami ubiorczymi żołnierzy Wojska Polskiego z 1972 roku major nosił jedną gwiazdkę umieszczoną na środku taśmy otokowej w linii równoległej do krawędzi taśmy; odległość między ramionami gwiazdek wynosiła 2 mm. Na daszku czapki garnizonowej – dwa galony szerokości 6 mm naszyte obok siebie w odstępie 2 mm; zewnętrzny naszyty w odległości 6 mm od krawędzi daszka na całej długości jego łuku. Na beretach i furażerkach – dwa paski na lewej stronie beretu (furażerki) długości 3 cm szerokości 5 mm w odstępie 4 mm, umieszczone pod kątem 45° w stosunku do dolnej krawędzi beretu (furażerki) oraz jedna gwiazdka rozmieszczona w linii prostej nad środkiem paska – prostopadle do jego położenia w odległości 5 mm od paska do podstawy jej ramion. Na naramiennikach – dwa paski i jedną gwiazdkę. Paski szerokości 6 mm umieszczone były w poprzek naramiennika: pierwszy pasek w odległości 1 cm od wszycia rękawa, drugi – 4 mm od pierwszego. Gwiazdka umieszczona była na środku naramiennika, w odległości 1 cm od drugiego paska[2].
W myśl Przepisu Ubioru Polowego Wojsk Polskich z 1919: na naramiennikach kurtki i płaszcza w odległości 1 cm od wszycia, w poprzek naramiennika, naszyte równolegle prosto w odległości 1,5 cm jeden od drugiego dwa płaskie sznureczki srebrne oksydowane szerokości 5 mm. Na środku naramiennika wzdłuż jedna gwiazdka haftowana oksydowanymi nićmi lub wytłaczana pięciopromienna, o ostrych promieniach[a].
Na wierzchu czapki wzdłuż szwów wierzchu na krzyż od otoka z jednej strony do otoka z drugiej i wzdłuż górnej krawędzi otoka dokoła, naszyty 1 płaski sznurek szerokości 5 mm, srebrny, oksydowany, dookoła otoku naszyte dwa takie same sznurki w odległości 0,5 cm jeden od drugiego. Z przodu pod orzełkiem jedna takaż gwiazdka jak na naramiennikach[3].
W Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego oznaką stopnia były szlify gładkie z bulionami z dwoma paskami, a od 1827 roku szlify gładkie z dwoma gwiazdkami. Na srebrnych epoletach gwiazdki złote, a na złotych gwiazdki srebrne[4].
W Armii Księstwa Warszawskiego oznaką stopnia były epolety z bulionami na obu ramionach. Taśma wierzchnia srebrna[4].
W Wojsku polskim w okresie Sejmu Wielkiego i w wojsku Kościuszki oznaką stopnia był jeden pasek na szlifie[5].
Stanowiska w Wojsku Polskim
[edytuj | edytuj kod]Obecnie w Wojsku Polskim dla oficera w stopniu majora przewidziane są między innymi stanowiska: zastępców dowódców batalionów, szefów sekcji oddziałów (pułk, brygada) oraz oficerów wydziałów w sztabach wyższych szczebli.
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Etymologia: śrdw. łac. majordomus „zarządca domu”, późn. łac. maioratus „wyższość” od łac. maior „większy”, „starszy” od magnus.
Stopień majora w innych krajach
[edytuj | edytuj kod]- Afganistan: Jagran (جګړن)
- Chiny: chiń. 少校; pinyin shǎoxiào,
- Chorwacja: bojnik
- Finlandia: Majuri
- Francja, Irlandia: Commandant[b]
- Grecja: Ταγματάρχης
- Hiszpania: Comandante
- Iran: sargord (سرگرد)
- Kanada, Niemcy, Wielka Brytania, USA, Szwecja, Dania: Major, Squadron Leader (RAF)
- kraje arabskie: ra'id (رائد)
- Korea Południowa: soryeong (소령)
- Korea Północna: sojwa (소좌)
- Mongolia: Хошууч
- Rosja: майор
- Turcja: binbaşı
- Węgry: őrnagy.
W Cesarskiej Armii Rosyjskiej od 1884 nie było stopnia majora. Kapitan w niej awansował do stopnia podpułkownika. Równocześnie istniał stopień sztabskapitana, wyższy od porucznika, a niższy od kapitana.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy w dziejach stopień majora pojawił się w XVI wieku w hiszpańskiej piechocie. W Polsce stopień ten używany jest od XVII wieku, przy czym przez dłuższy czas wiązały się z nim obowiązki administracyjno-gospodarcze, szkoleniowe i dyscyplinarne. Później major był przeważnie dowódcą batalionu.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stopnie w służbach mundurowych [online], portal-mundurowy.pl [dostęp 2019-06-21] (pol.).
- ↑ Przepisy ubiorcze WP 1972 ↓, s. 49-55.
- ↑ Przepisy Ubioru Polowego WP 1919 ↓, s. 17.
- ↑ a b Linder 1960 ↓, s. oznaki stopni.
- ↑ Linder 1960 ↓, s. oznaki stopni oficerów.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
- Marian Laprus [red.]: Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979. ISBN 83-11-06229-3.
- Podręcznik dowódcy drużyny; Szkol. 378/69. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej; Inspektorat Szkolenia, 1971.
- Przepis Ubioru Polowego Wojsk Polskich. Warszawa: Zakłady Graficzno-Wydawnicze "Książka", 1919.
- Przepisy ubiorcze żołnierzy Sił Zbrojnych w czasie pokoju; sygn. Mund.–Tab. 3/52. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1952.
- Przepisy ubiorcze żołnierzy Wojska Polskiego; sygn. Mund. 45/71/III. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1972.
- Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2